Wydolność
Sprawność funkcji krążeniowo-oddechowej i wydolność tlenowa organizmu mają zasadnicze znaczenie dla zdrowia i wyniku sportowego. Ich pomiar wszedł już wiele lat temu do kanonu testów klinicznych w kardiologii i medycynie sportu. Doskonaleniu ulegały jedynie procedura, technologia i sprzęt pomiarowy, dając coraz większe możliwości diagnostyczne, wspomagane coraz bardziej złożonym oprogramowaniem komputerowym.
Nasze laboratorium dysponuje wysoko zaawansowanym technologicznie systemem CPET (cardio-pulmonary exercise test) - ergospirometrem firmy Cortex Medical (Niemcy) z analizatorem gazu MetaMax 3B-R2, który dokonuje pomiaru w każdym cyklu oddechowym (breath by breath). Jest to system przenośny o zasięgu nadajnika telemetrycznego 1000 m, ciężarze wraz z kompletem akumulatorów poniżej 600 g i możliwością przesyłania do badanego komunikatów głosowych. Daje to dużą swobodę wykorzystania systemu w warunkach treningowych - w terenie, na stadionie czy w sali ćwiczeń. Parametry krążeniowo-oddechowe mogą być śledzone w czasie rzeczywistym lub zarejestrowane w pamięci aparatu i analizowane po zakończeniu treningu. Specjalistyczne oprogramowanie MetaSoft daje niezwykle szerokie możliwości, od śledzenia zmian na bieżąco parametrów wysiłkowych do wsparcia w planowaniu treningu.
W przypadku badań laboratoryjnych mamy do dyspozycji jedną z najnowocześniejszych na świecie bieżni mechanicznych - pulsar firmy h/p/cosmos (Niemcy) - o maksymalnej prędkości 40 km/h. Jest to bieżnia bezpieczna dla badanych i sprzętu, ponieważ oprócz poręczy po obu stronach ścieżki posiada system składający się z wysięgnika, liny, zaczepu i kamizelki mocującej. Nawet w przypadku nieprzewidzianych zdarzeń (potknięcie, zachwianie itp.) niemożliwy jest upadek badanego. Tak wyposażony zawodnik skupia się na zadaniu testowym i osiąga rzeczywiste granice swoich możliwości w teście maksymalnym, bez podejmowania dodatkowego ryzyka. Bieżnia jest w pełni zsynchronizowana z ergospirometrem i sterowana tym samym oprogramowaniem, co daje m.in. możliwość zaprogramowania i realizacji zarówno klasycznego protokołu wysiłkowego (np. Bruce, Balke, Naughton), jak i własnego, całkowicie dowolnego. Dodatkowym elementem bieżni jest system expanderów Robowalk z przodu i z tyłu, który pozwala realizować trening oporowy - ćwiczący mocuje pasami ekspandery na dowolnej części ciała i reguluje ich napięcie, prędkość przesuwu taśmy, czas trwania itd.
W warunkach boiskowych dane monituruje się na bieżąco na miniaturowym tablecie, a zawodnik może względnie swobodnie wykonywać zadania treningowe w promieniu nawet kilkuset metrów. Po zarejestrowaniu dane transferuje się do komputera z oprogramowaniem MetaSoft w celu szczegółowej analizy.
Najważniejsze wielkości rejestrowane podczas wysiłku:
- HR - częstość skurczów serca
- VE - wentylacja minutowa
- BF - częstość oddechów
- TV - objętość oddechowa
- VO2 - pobór tlenu
- VCO2 - wydalanie dwutlenku węgla
- RER - współczynnik oddechowy (VCO2/VO2)
- VE/VO2 - równoważnik oddechowy dla tlenu
- VE/VCO2 - równoważnik oddechowy dla dwutlenku węgla
- PETO2 - ciśnienie parcjalne tlenu na końcu wydechu
- PETCO2 - ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla na końcu wydechu
- WR - moc
- EE - wydatek energetyczny
- Elektrokardiogram (obecnie 3-kanałowe EKG z możliwością podłączenia EKG wielokanałowego)
Parametry wyznaczane automatycznie lub ręcznie po teście maksymalnym "do odmowy":
- VO2max - maksymalne pochłanianie tlenu (pułap tlenowy)
- VT (VT1) - próg wentylacyjny (metoda równoważników oddechowych, ciśnień parcjalnych, kinetyki CO2)
- GET - próg wymiany gazowej (metoda V-slope Beavera)
- LAT - próg mleczanowy (jeśli podczas testu pobierana jest krew; na podstawie dynamiki zmian poziomu mleczanu)
- RCP (VT2) - punkt kompensacji oddechowej (metoda równoważników oddechowych)
- Łączny wydatek energetyczny
- Deficyt tlenu i dług tlenowy
Spirometria:
- FVC - natężona pojemność życiowa (pojemność maksymalnie szybkiego i głębokiego wydechu poprzedzonego spokojnym maksymalnie głębokim wdechem)
- MVV - maksymalna wentylacja dowolna (objętość powietrza wydychanego w ciągu jednej minuty maksymalnie częstych i głębokich oddechów)
- PEF - przepływ szczytowy (maksymalna szybkość przepływu osiągnięta podczas nasilonego wydechu)
